مهريه و مطالبه آن در اغلب مواقع مسئله اي است كه هم زمان با طلاق مطرح ميشود. در حالي كه طبق شرايط قانوني ماهيتي متفاوت از مبحث عرفي خود دارد. در اين مطلب ضمن اشاره به مهريه قصد داريم، اين موضوع را با مشاوره با وكيل در رابطه با مبحث مهر المثل بررسي كنيم.
وكيل خانواده و توضيح مبحث مهرالمثل
عقد ازدواج يكي از عقودي است كه طبق قانون داراي تشريفات و قواعدي است كه بايد رعايت شود. در حالي كه هميشه همه اين ضوابط به دلايل مختلف مورد توجه قرار نميگيرد. گاهي اين عدم توجه حاصل ناآگاهي است. از اين رو لازم است نسبت به آنها آگاهي بيشتري داشته باشيد. به علاوه قانون نيز راهكارهايي را براي جلوگيري از مشكلات پيشبيني كرده است. يكي از مباحثي كه بايد در ازدواج رعايت شود، تعيين مهريه است اما گاهي زوجين بدون تعيين مهريه فارغ از نوع آن، اقدام به عقد ازدواج و روابط زناشويي مينمايند. در اين موارد قانون مهريه را همچنان براي زن در نظر ميگيرد و آن را به عنوان مهرالمثل ميشناسد. توضيح مبحث مهرالمثل در اين مقاله با توجه به كمك وكيل خانواده و بيان مسائل جانبي مهر المثل را بررسي ميكنيم.
مهريه چيست؟
قانون به موجب عقد ازدواج حقوق و تعهداتي را براي زوج و زوجه در نظر گرفته است. مهريه يكي از مواردي است كه شوهر تعهد به پرداخت آن به عنوان يكي از حقوق زن دارد. قانون مدني در ماده 1082، مهريه را اين گونه تعريف ميكند:
«به مجرد عقد، زن مالك مهر مي شود و مي تواند هر نوع تصرفي كه بخواهد در آن بنمايد.”
برخلاف باور عرف، مهريه يك نوع حق مالي بهشمار ميرود كه زن به محض جاري شدن صيغه عقد مستحق دريافت آن است. در حالي كه عموما تقاضاي مهريه هم زمان با تقاضاي طلاق صورت ميگيرد.
انواع مهريه
به توصيه وكيل خانواده پيش از بيان انواع مهريه، بايد انواع عقد ازدواج را بررسي كرد. چرا كه مهريه در هر يك از آنها متفاوت است.
ازدواج به صورت عقد دائم يا موقت صورت ميگيرد.
در عقد موقت صحيح بودن عقد، به تعيين و پرداخت مهريه وابسته است. در حالي كه در عقد دائم امكان جاري كردن صيغه نكاح بدون تعيين مهريه نيز وجود دارد.
با اين وصف ميتوان گفت، مهريه در عقد دائم به سه صورت است:
مهر المسمي و مهر المثل و مهر المتعه.
مهر المسمي
مهر المسمي به معناي مهريهاي است پيش از جاري شدن صيغه نكاح تعيين شود. همان مهريهاي كه بيشتر ما ميشناسيم عنوان مهرالمسمي دارد. مهريهاي كه ميتواند، سكه، خانه، پول نقد، گل يا هر مورد ديگري باشد كه توسط طرفين تعيين ميشود.
آنچه در تعيين مهريه بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است كه مورد مهريه بايد ماليت داشته و قابل ارزشگذاري باشد. يعني هر آنچه طبق عرف يا قانون مال محسوب نشود و قابل خريد و فروش نباشد، نميتواند به عنوان مهريه تعيين شود.
مهرالمثل
مهرالمثل به معناي مهريهاي است كه طبق شرايط قانوني تعيين ميشود. در صورتي كه در عقد دائم هنگام جاري شدن عقد ازدواج مهريه تعيين نشده باشد و عمل زناشويي انجام گيرد، طبق شرايط قانوني مهرالمثل تعيين ميشود.
مهرالمتعه
مهر المتعه نيز در ماده 1093 قانون مدني اين گونه تعريف شده است:
هرگاه مهر در عقد ذكر نشده باشد و شوهر قبل از نزديكي و تعيين مهر زن خود را طلاق دهد ، زن مستحق مهرالمتعه است.
نحوه تعيين مهر المثل
با توجه به اينكه مهرالمثل طبق قانون تعيين ميشود، شرايط و نحوه آن نيز به موجب قانون است.
به موجب ماده 1091 قانون مدني، «براي تعيين مهرالمثل بايد حال زن از حيث شرافت خانوادگي و ساير صفات و وضعيت او نسبت به امثال و اقران و اقارب و همچنين معمول محل و غيره در نظر گرفته شود.»
تشخيص اين امور نيز به عهده دادگاه و كارشناس رسمي دادگستري صورت ميگيرد.
پرداخت مهريه
همانطور كه بيان شد، مهريه به عنوان يكي از حقوق زن به شمار ميرود و در صورت مطالبه، زوج ملزم به پرداخت آن است. در واقع اگر پرداخت مهريه مشروط نيست و مرد موظف است آن را به زن پرداخت كند. در اين مساله زن ميتواند از حق حبس خود استفاده كند، به اين معنا كه تا زمان عدم دريافت مهريه از مرد تمكين كند. در مورد نيز هيچ منع قانوني وجود ندارد و زن همچنان مستحق مهريه است.
در صورتي كه در مورد نفقه شرايطي همچون عدم تمكين زن و نشوز، موجب از بين رفتن حق زن براي دريافت به شمار ميرود.
آيا مانعي در پرداخت مهرالمثل وجود دارد؟
مهر المثل شرايطي مانند مهريه يا همان مهر المسمي دارد اما نكته قابل توجه در مهر المثل، پرداخت آن در با انجام رابطه زناشويي است. به عبارت بهتر اگر رابطه زناشويي ميان طرفين صورت بگيرد، در صورتي كه هيچ گونه عقدي بين آنها نيز نباشد، علاوه بر مجازات زنا، مهر المثل نيز بايد به زن پرداخت شود.
تعيين پرداخت مهر المثل
در پرداخت مهريه بايد اين مورد را در نظر داشت كه مهر المثل پيش از عدم نزديكي ميتواند با توافق طرفين شود ولي در صورتي كه نزديكي انجام شده باشد، مهر المثل به زن تعلق ميگيرد.
همچنين تعيين مهريه اگر به عهده زوجه باشد، وي نميتواند بيش از مهمر المثل آن را تعيين نمايد. در حالي كه مفهومي مخالف آن نشان ميدهد، تعيين مهريه توسط مرد هيچ گونه محدوديتي در ميزان ندارد علاوه بر اينكه نبايد كمتر از مهر المثل باشد.
وكيل خانواده و بيان مبحث مهر المثل
مهريه يكي از مباحث پر چالش ميان خانواده هاست كه در دادگاه خانواده مطرح ميشود. در واقع در قدم اول براي مطالبه مهريه اين درخواست لفظي از سوي زن صورت ميگيرد. اگر مرد آن را پرداخت ننمايد، زن ميتواند با ارسال اظهارنامه رسمي مبلغ مهريه را از مرد مطالبه كند. در نهايت اگر به اين طريق هم ممكن نشد، ضمن ارائه دادخواست به مراجع قانوني اين مطالبه صورت ميگيرد. دادگاه نيز با بررسي شرايط زوج دستور به پرداخت مهريه مينمايد. در تمامي اين مراحل حضور وكيل خانواده ميتواند ضمن مشاوره و راهنمايي شما، مسير مطالبه مهريه را آسانتر نمايد.